آشنایی با ورق سیاه و کاربردهای آن

وقتی از ورقه های فولادی صحبت میشود حتما نام ورق سیاه به گوشمان میخورد . در سایر مقالات منتشر شده در مجله فولادکاوه به کاربرد هایی که ورق سیاه  دارد بسیار پرداخته ایم اما  این بار به طور جزئی وارد مقوله ی ورق سیاه میشویم. برای اینکه بدانید ورق سیاه چیست و چه کاربرد هایی دارد پیشنهاد میکنیم تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.

 ورق سیاه چیست؟

ابتدا برای آشنایی کلی با ورق سیاه تعریفی از آن ارائه میکنیم سپس به جزئیات همان تعریف میپردازیم. این ورق فولادی به علت اینکه در دماهای بسیار بالا و در نتیجه فرایند نورد گرم تولید میشود رنگی تیره( نزدیک به سیاه) و مات دارد. ورق سیاه را ورق گرم نیز میگویند. که این نام هم باز به علت فرایند نورد گرم میباشد. همین فرایند تولید منجر شده که ورق سیاه در برابر ورق گالوانیزه و روغنی و … قرار بگیرد و خاصیت هایی کاملا متفاوت از آنها را داشته باشد.

نکته اینجاست که مقاومت و کارایی ورق سیاه به نسبت ورق های دیگری که نام بردیم کمتر است اما با این وجود بسیار پرکاربرد میباشد. اینکه چه کاربردی دارد و در کجا مورد استفاده قرار میگیرد را در ادامه این بحث پی میگیریم.

 

 

 انواع ورق سیاه

ورق سیاه را میتوان از نظر کاربرد، یا ابعاد و اندازه ها به دسته های مختلفی تقسیم کرد دسته بندی ای که ما برای شما ارائه داده ایم، هر دوی این حالات را شامل میشود.

ورق سیاه معمولی

ورق سیاه معمولی نامی ست که برای ورق سیاه با مصارف ساختمانی به کار میبریم. این ورق با نام st37 نیز شناخته میشود و یکی از پرکاربرد ترین ورق های آهنی در کنار ورق سیاه ST52 ست.

ورق سیاه  صنعتی

ورق سیاه صنعتی همان ورق st52 میباشد که در بالا اشاره کردیم از پر کاربرد ترین ورق های آهنی ست. این ورق آلیاژی مشابه ورق سیاه معمولی دارد و شامل عناصری نظیر فولاد، منگنز، کربن ، سیلسسیم ، فسفر و گوگرد میباشد. همانطور که قبلا اشاره شد تریب متفاوت این عناصر موجب شده سختی گرید st52 به نسبت st37 بیشتر باشد و مصارف صنعتی پیدا کند.

ورق سیاه کلافی

ورق های سیاه را گاه به صورت رولی یا به صورت ورقه های برش داده شده وارد بازار میکنند. این دسته بندی که ورق سیاه رولی یا کلافی نامیده میشود فقط مختص آن دسته از ورق های سیاهی ست که ضخامت ۱.۵ تا میلی متر تا ۱۵ میلی متر را شامل میشوند. البته عرض این ورق ها متغیر و بین یک تا دو متر است و در هر طولی هم تولید میشوند سپس به صورت رول روانه بازار میگردند.

ورق سیاه فابریک

برای ضخامت های بیشتر از ۱۵ میلی متر دیگر ورق سیاه را رول نمیکنند. بلکه به صورت ورق هایی با ابعاد مشخص وارد بازار میکنند. این ابعاد به شکل زیر است:

• ۱ در ۲ متر
• ۱.۵ در ۲.۵ متر
• ۱ ذر ۶ متر
• ۱/۵ در ۶ متر
• ۲ در ۶ متر
• ۲ در ۱۲ متر

البته در صورتی که ابعاد در خواه مشتری در این اندازه ها نباشد کارخانه ورق سیاه را به درخواست مشتری تولید میکند. این ورق ها را شیت میگویند.

 

تفاوت ورق گرم با ورق های سرد

در فرایند ساخت ورق سیاه از آنجایی که حرارت به کار برده شده بسیار بالاست کیفیت ورق نسبت به ورق های نورد سرد مثل ورق روغنی و گالوانیزه کمتر است. اگر بخواهیم به سایر تفاوت های این ورق ها با ورق سیاه اشاره کنیم میتوان به رنگ که بارز ترین مشخصه ی فیزیکی ست توجه کرد. ورق روغنی و ورق گالوانیزه و سایر ورق های رنگی از یک براقی و شفافیتی برخوردار هسند که نتیجه فرایند تولیدشان میباشد. حال آنکه ورق سیاه کدر و مات است. از دیگر تفاوت های قابل ذکر میتوان به تفاوت در مقدار ضخامت اشاره کرد. همانطور که اشاره کردیم ورق سیاه ضخامتی بین ۱ تا ۱۵ میلیمتر در حالت معمولی و ۱۵ به بالا برای مصارف صنعتی دارد اما ضخامت ورق روغنی بین ۰.۳میلیمتر تا ۳ میلی متر میباشد. تفاوت عمده ورق روغنی و گالوانیزه با ورق سیاه هم در خاصیت ضد زنگ میباشد. میدانیم که در همان ابتدای امر یک لایه اکسید روی ورق سیاه تشکیل میشود اما ورق گالوانیزه و روغنی در برابر زنگ زدگی مقاومت دارند.

 

ورق سیاه چگونه ساخته میشود؟

در اولین مرحله اسلب ها تا دمای ۱۳۰۰ درجه سانتی گراد گرم میشوند. در نتیجه این حرارت انواع عیب های ساختاری رفع شده و فولاد برای مرحله بعد آماده میگردد.

مرحله بعد نوبت خنک کاری ست. پوسته هایی که در اثر حرارت ایجاد شده اند زدوده میشوند و فلز خنک کاری میشود.

سپس نوبت به کاهش ضخامت میرسد. اسلب ها را به سمت غلطک های کاهش دهنده ضخامت میبریم.

حالا نوبت جعبه کلاف است. جعبه کلاف کمک میکند سرعت تولید بالا رفته و ورق ها هم سطح شوند. همچنین موجب میگردد سراسر ورق ها خواص مکانیکی یکسانی داشته باشند.

در این مرحله نورد نهایی را شاهد هستیم. نورد نهایی موجب میشود که باز هم ضخامت ورق ها تا حدودی کاهش یابد.

به مراحل پایانی نزدیک میشویم. بعد از عملیات نورد نهایی ورق ها را برای کاهش دما و خنک کاری به دمای ۶۰۰ درجه سانتی گراد و کمتر میرسانیم. سپس ورق های سیاه برای کلاف پیچی و ورود به بازار آماده اند. در این مرحله ورق ها به صورت رولی یا فابریک آماده عرضه میشوند و مشخصات، شماره استاندارد و نام کارخانه روی آن پرس میشود. همچنین چنانچه مشتری سفارشی خارج از اندازه های موجود داشته باشد در شیت های متناسب برش زده و تحویل داده میشود.

استاندارد ورق سیاه

ورق سیاه متداول که همان ورق های st37 و st52 میباشند، دارای یک استاندارد معروف هستند به نام DIN17100. اما نکته قابل ذکر در این مورد آن است که از سال ۱۹۸۰ تا کنون این استاندارد فاقد اعتبار است و به جای آن استاندارد BS EN 10025 مورد تایید جهانی ست.

 

 

کاربرد ورق سیاه

همانطور که اشاره کردیم ورق سیاه معمولی با کاربرد ساختمانی و ورق سیاه صنعتی با کاربرد های دیگر وارد بازار میشود. اما اگر به طور جزئی تر بخواهیم به کاربردهای این ورق دقت کنیم با موارد قابل ذکر بیشتری مواجه میشویم. مثال هایی که در ادامه آمده اند بخشی از وسعت کاربرد ورق سیاه را شامل میشوند.

گارد ریل و تجهیزات ترافیکی

ورق پانچ و تسمه های فولادی

قابل استفاده در ناودانی، نبشی ها و سپری

صنایع کشتی سازی ، خودردسازی و ساخت هواپیما

ساخت انواع لوله های نفتی و…

مورد استفاده در صنعت ساختمان

 

سخن پایانی

از قدیمی ترین کارخانه جاتی که ورق سیاه با کیفیت تولید میکنند میتوان به فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد. دیگر کارخانه های ایرانی که به تولید این محصول میپردازند شامل فولاد گیلان و فولاد کاویان میباشند. نکته قابل ذکری که در انتها باید به آن اشاره کنیم این است که از آنجایی که ورق سیاه تحت فشار وحرارت بالا تولید میشود به نسبت سایر ورق ها کیفیت و مقاومت کمتری دارد. این نکته به همراه تمام نکات دیگری که در این مقاله عنوان شد به شما کمک میکند که با شناخت کافی از ورق سیاه، خاصیت ها و کاربرد های آن و البته با توجه به نیازی که در جهت تهیه این محصول دارید بهترین انتخاب را داشته باشید.

به همین منظور مشاوران ما در فولادکاوه همواره قادر به ارائه مناسب ترین و بهترین پیشنهاد ها برای شما هستند تا خریدی مطمئن و تضمین شده داشته باشید.